Ο Diébédo Francis Kéré είναι ένας διεθνούς φήμης Burkinabé (ονομασία των κατοίκων της Burkina Faso) αρχιτέκτονας. Σπούδασε στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και όπου και διαμένει από το 1985. Το 2022, έγινε ο πρώτος Αφρικανός που έλαβε το Pritzker Architecture Prize.
Ο Kéré διακρίθηκε για την πρωτοποριακή του προσέγγιση στο σχεδιασμό και τους βιώσιμους τρόπους κατασκευής. Η τάση του να γίνει αρχιτέκτονας προήλθε από την προσωπική του δέσμευση να προσφέρει στην κοινότητα την οποία μεγάλωσε και ενισχύθηκε από την πίστη του για τις μεταμορφωτικές δυνατότητες της ομορφιάς.
«Ελπίζω να αλλάξω το παράδειγμα, να ωθήσω τους ανθρώπους να ονειρεύονται και να ρισκάρουν. Δεν πρέπει να σπαταλάς υλικό επειδή είσαι πλούσιος. Και δεν πρέπει επειδή είσαι φτωχός να μην αναζητάς ποιότητα», λέει ο Kéré. «Όλοι αξίζουν την ποιότητα, όλοι αξίζουν πολυτέλεια και όλοι αξίζουν άνεση. Είμαστε αλληλένδετοι και οι ανησυχίες για το κλίμα, τη δημοκρατία και την έλλειψη είναι ανησυχίες κοινές για όλους μας».
Μέσα από τη δέσμευσή του για κοινωνική δικαιοσύνη και την έξυπνη χρήση τοπικών υλικών για τη σύνδεση και την ανταπόκριση στο φυσικό κλίμα, ο Kéré εργάζεται σε περιθωριοποιημένες χώρες, με έντονους περιορισμούς και αντιξοότητες, όπου η αρχιτεκτονική και οι υποδομές απουσιάζουν. Χτίζοντας σύγχρονα σχολικά ιδρύματα, υγειονομικές εγκαταστάσεις, επαγγελματικές κατοικίες, δημοτικά κτίρια και δημόσιους χώρους, συχνά σε εδάφη όπου οι πόροι είναι εύθραυστοι και η συντροφικότητα είναι ζωτικής σημασίας, η έκφραση των έργων του υπερβαίνει την αξία του ίδιου του κτιρίου.
Το Δημοτικό Σχολείο Gando (2001, Gando, Burkina Faso) δημιούργησε τα θεμέλια για την ιδεολογία του Kéré – δημιουργώντας μια ανεξάντλητη πηγή με, και για μια κοινότητα ώστε να εκπληρώσει μια βασική ανάγκη και να απαλείψει τις κοινωνικές ανισότητες. Η απάντησή του απαιτούσε μια διπλή λύση – έναν φυσικό και σύγχρονο σχεδιασμό για μια εγκατάσταση που θα μπορούσε να καταπολεμήσει την ακραία ζέστη και τις κακές συνθήκες φωτισμού με περιορισμένους πόρους, και μια κοινωνική αποφασιστικότητα ώστε να ξεπεραστεί η αβεβαιότητα που υπάρχει μέσα στην κοινότητα.
Συγκέντρωσε πόρους διεθνώς, δημιουργώντας παράλληλα αμετάβλητες ευκαιρίες για τους ντόπιους πολίτες, από τη σύλληψη μέχρι την επαγγελματική κατάρτιση στη χειροτεχνία. Ο γηγενής πηλός ενισχύθηκε με τσιμέντο για να σχηματίσει τούβλα με βιοκλιματική θερμική μάζα, διατηρώντας ψυχρότερο αέρα στο εσωτερικό, επιτρέποντας τη εκτόνωση της θερμότητας μέσω μιας πλινθόκτιστης οροφής και της φαρδιάς, προεξέχουσας, υπερυψωμένης οροφής, με αποτέλεσμα τον αερισμό χωρίς τη μηχανική επέμβαση του κλιματισμού. Η επιτυχία αυτού του έργου αύξησε τον αριθμό των μαθητών του σχολείου από 120 σε 700 μαθητές και επηρέασε καταλυτικά το Teachers’ Housing (2004, Gando, Burkina Faso), μια επέκταση (2008, Gando, Μπουρκίνα Φάσο) και τη Βιβλιοθήκη (2019, Gando, Burkina Faso).
Η αναφορά της κριτικής επιτροπής του Pritzker Architecture Prize 2022 αναφέρει,
«Γνωρίζει, εκ των έσω, ότι η αρχιτεκτονική δεν αφορά το αντικείμενο αλλά τον στόχο. Όχι το προϊόν, αλλά τη διαδικασία».
Αρθρογράφηση
Γερογιαννάκη Μ.Α.
Βιβλιογραφία:
www.pritzkerprize.com/laureates/diebedo-francis-kere
www.kerearchitecture.com